سرمایه اجتماعی و پایداری شهری

در بند «دیپلماسی شهری» چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت یکی از مواردی که دستیابی به آن در بازآرایی و بازطراحی شهری مورد توجه قرار گرفته ترسیم جایگاه شهر به عنوان «مقوم سرمایه اجتماعی» است. در عصر حاضر نظام های مطالعات شهری و شهرنشینی صرفاً معطوف به کالبد زیستی شهر نیست. بلکه علاوه بر پردازش کالبدی و بررسی کمیت های مادی آن، از جهت کیفیت های ارزشی و اخلاقی نیز مورد توجه قرار می گیرد. شهر همچون ارگانیسیمی است که از دو جهت «کالبدی و زیستی» و «فرهنگی و اجتماعی» هر روز پیچیده تر می شود و به نقطه آرمانی خود یعنی تقویت ساختارهای همبستگی اجتماعی و همچنین به انتظام و ساختارهای فضای شهری نزدیک تر می گردد. بر همین اساس سرمایه اجتماعی یکی از عوامل بسیار مهم و اثرگذار برای پایداری سکونتگاه ها در ابعاد کلان (جامعه)، میانه (بنگاه ها و مؤسسات) و خرد (خانوارها و افراد) محسوب می شود که شهرها نیز به عنوان یکی از سکونتگاه های بسیار مهم بشری از این قاعده مستثنا نیستند. سرمایه اجتماعی از پیش شرط ها و پیش نیازهای اساسی توسعه شهری است که عناصرتشکیل دهنده ای همچون «اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، آگاهی اجتماعی، درجه معنویت» دارد. سرمایه اجتماعی از آن جهت اهمیت دارد که علاوه بر اثرگذاری بر مقولات توسعه و پیشرفت «پایداری شهری» را نیز سبب می شود. به بیان دیگر پایداری شهری به دنبال تأمین رفاه نسبی، مشارکت شهروندان و افزایش آگاهی اجتماعی برای همه اعضای جامعه محقق می شود.