شهروندی فعال و بهبود کیفیت زندگی شهری

شاید بتوان در جامعه توسعه یافته و مبتنی بر نظام های نرم افزاری امروز «شهروندی» را پویاترین مفهوم اجتماعی تلقی نمود. واژه مهمی که مبنای عالی اداره امور انسانی و موقعیتی فعال است که بر حقوق، وظایف، تعهدات و مسئولیت ها دلالت دارد و توانایی انسان ها برای قضاوت در مورد زندگی شان را تصدیق می نماید. بر همین اساس بنیادی ترین ویژگی شهروندی «مشارکت و حضور فعالانه در نظام اجتماعی» می باشد که با تمسک به مجموعه حقوق، وظایف و تعهدات راهی برای توزیع و اداره عادلانه منابع از طریق تقسیم منافع و مسئولیت های زندگی اجتماعی ارائه می دهد. نظام مدیریت شهری با «توسعه مفهوم شهروندی فعال» علاوه بر بهره گیری از توان و استعداد عمومی برای توسعه شهر، سبب توانمندسازی افراد و اجتماعات نیز خواهد شد و فرآیند مشارکت را به عنوان امری ارزشمند و قابل اتکا تعریف می نماید که مصادیق بروز و ظهور آن بر اساس ایجاد انگیزه و تعهد در شهروندان و امکان مشارکت آن ها در برنامه ریزی، تصمیم سازی و ارائه خدمات عمومی تبیین می گردد. بر این اساس شهروندی فعال صرفاً به دنبال افزایش صرف مشارکت عمومی نیست بلکه فراتر از آن خواهان مشارکت هدفمند، متعهدانه و بر مبنای باور و علاقه عموم شهروندان در اداره شهر است. به بیان ساده تر پارلمان های شهری و شهرداری ها با مجموعه ای از برنامه ها و اقدامات بسترهای لازم جهت همراهی شهروندان در مدیریت شهری را فراهم می سازند تا از این طریق شهر به مکان زندگی پیشرفته، توسعه یافته و مطلوب تبدیل شود. حال سئوال اساسی اینجاست که شهروندی فعال چه اهمیت و نقشی در بهبود زندگی شهری دارد و چرا در نظام های توسعه یافته برای مدیریت شهری وظیفه مهم «توسعه شهروندی فعال» تعریف گریده است؟ مسلماً با توجه به تنوع خدمات و تکثر عرصه های فعالیت مدیریت شهری و گستره ی عظیم بحران های پیش بینی نشده در اداره شهر از قبیل؛ سیل، زلزله، آلودگی های زیست محیطی، مسائل مهم اجتماعی از قبیل وندالیسم و توسعه نامتوازن شهرها و همچنین محدودیت امکانات، منابع و فرصت های در اختیار سیستم مدیریت شهری، بدون شک فرآیند پیشرفت و توسعه شهر بدون مشارکت و کوشش همگانی محقق نخواهد شد. شهری در مسیر پیشرفت قرار خواهد گرفت که علاوه بر عناصر مدیریتی متخصص، کوشا و توانمند شهروندانی فعال، مشارکت جو، دارای هویت شهری و اثر گذار در تمامی عرصه های مالی، اجتماعی و توسعه ای داشته باشد. شهروندی که خود را صاحب شهر می داند و سهم خود را برای پیشرفت و توسعه شهر پرداخت می نماید.

منبع: روزنامه شهرآرا، دوشنبه، 4 مرداد 1400، شماره 3442